09 September 2025
An economic evaluation of single-dose Human Papillomavirus vaccine in Thailand

9 September 2025
An economic evaluation of single-dose Human Papillomavirus vaccine in Thailand
About Project
Content
ในประเทศไทย มะเร็งปากมดลูกเป็นสาเหตุการเสียชีวิตที่พบได้มากเป็นอันดับ 2 ในสตรีรองจากมะเร็งเต้านม สาเหตุหลักของโรคมะเร็งปากมดลูก คือ การติดเชื้อไวรัสแปปปิโลมา (Human Papillomavirus: HPV) หรือเชื้อเอชพีวี องค์การอนามัยโลกได้แนะนำให้ประเทศสมาชิกมีนโยบายการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ด้วยวัคซีนเอชพีวี ในการป้องกันและควบคุมมะเร็งปากมดลูก โดยเฉพาะประเทศกำลังพัฒนาที่ความสามารถในการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกที่จำกัดหรือมีอัตราความครอบคลุมในการคัดกรองมะเร็งปากมดลูกที่ต่ำ อย่างไรก็ตาม ทั่วโลกประสบปัญหาการขาดแคลนวัคซีนเอชพีวี ซึ่งเกิดจากการลดอัตราการผลิตวัคซีนชั่วคราวจากบริษัทผู้ผลิตและการเปลี่ยนนโยบายการสร้างภูมิคุ้มกันในทั้งเพศหญิงและเพศชายในบางประเทศ สำหรับประเทศไทยเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 (ป.5) ที่ได้รับการฉีดวัคซีนเข็มแรก ในช่วงของการเริ่มฉีดวัคซีนเมื่อปี พ.ศ. 2560 ไม่ได้รับวัคซีนเข็มที่สองภายในระยะเวลา 6 เดือน ซึ่งปัญหาดังกล่าวส่งผลมายังกลุ่มที่ได้รับวัคซีนเมื่อปีการศึกษา 2561 ที่ได้รับเพียง 1 เข็ม และจะส่งผลกระทบเป็นวงกว้างต่อไปอีกเป็นระยะเวลาหนึ่ง ทำให้องค์กรนานาชาติพิจารณาถึงประสิทธิภาพและความคุ้มค่าของนโยบาย single dose คือ การฉีดวัคซีนเอชพีวีเพียง 1 เข็ม โดยไม่ฉีดเข็มกระตุ้น สำหรับประเทศไทยมีการศึกษาประสิทธิผลของวัคซีนเอชพีวี เรื่อง “A community intervention effectiveness study: single dose or two doses of Bivalent HPV Vaccine (CERVARIX) in female school students in Thailand” (NCT03747770) ซึ่งอยู่ระหว่างการทดสอบประสิทธิภาพ (effectiveness) จากการศึกษาทางคลินิกในประเทศไทยซึ่งเป็นการทดลองแบบเปิด (open label) ใน 2 จังหวัด คือ จังหวัดอุดรธานี ซึ่งนักเรียนชั้น ม. 2 จะได้รับวัคซีนเอชพีวีจำนวน 1 เข็ม และจังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งนักเรียนชั้น ม. 2 จะได้รับวัคซีนเอชพีวีจำนวน 2 เข็ม ในอดีตมีการศึกษาความคุ้มค่าของนโยบายการป้องกันโรคมะเร็งปากมดลูกในประเทศไทย อย่างไรก็ตามการศึกษาดังกล่าวเก็บข้อมูลต้นทุนในปี พ.ศ. 2549-2550 ซึ่งต้นทุนทางเศรษฐศาสตร์และคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยมะเร็งที่ใช้ในการศึกษาสะท้อนแนวทางการรักษาโรคมะเร็งปากมดลูกในอดีต ซึ่งอาจจะไม่สอดคล้องกับแนวทางการรักษาโรคนี้ในปัจจุบัน อีกทั้ง ยังไม่มีการวิเคราะห์ต้นทุน (cost analysis) ที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมทั้งหมดในโครงการฉีดวัคซีนและการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยแนวทางใหม่ภายใต้นโยบายระดับชาติดังกล่าว ดังนั้นเพื่อให้การตัดสินใจเชิงนโยบายของประเทศไทย เกิดจากการใช้หลักฐานเชิงประจักษ์และอยู่บนบริบทของไทย จึงเกิดการศึกษาเรื่องการประเมินต้นทุนอรรถประโยชน์ของนโยบายการฉีดวัคซีนเอชพีวี 1 เข็ม โดยการสนับสนุนงบประมาณจาก International Vaccine Institute (IVI) การศึกษานี้ประกอบด้วย 3 ส่วนตามวัตถุประสงค์หลัก ได้แก่ 1) การศึกษาต้นทุนของโครงการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันด้วยวัคซีนเอชพีวี และโครงการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก 2) การศึกษาต้นทุนความเจ็บป่วยและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคมะเร็งปากมดลูก และ 3) การประเมินต้นทุนอรรถประโยชน์ของนโยบายการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันด้วยวัคซีนเอชพีวี 1 เข็ม การศึกษานี้มีการเก็บรวบรวมข้อมูลหลายวิธี ได้แก่ 1) การสัมภาษณ์ตามแบบสอบถาม การใช้แบบเก็บสอบถามชนิดตอบด้วยตนเอง และการใช้ข้อมูลจากฐานข้อมูลและเอกสารของหน่วยงาน เพื่อให้ทราบต้นทุนของการให้บริการฉีดวัคซีนเอชพีวี และการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปากมดลูก 2) การสัมภาษณ์ผู้ป่วยและการทบทวนเวชระเบียนของผู้ป่วยโรคมะเร็งปากมดลูก เพื่อให้ทราบข้อมูลต้นทุนทางตรงทางการแพทย์ ต้นทุนทางตรงที่ไม่เกี่ยวข้องกับทางการแพทย์ ตลอดจนข้อมูลคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย นอกจากนี้ยังมีการรวบรวมข้อมูลโดยการวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิ และการทบทวนเอกสารวิชาการและวรรณกรรมอีกด้วย ที่ปรึกษาโครงการ ดร. ภญ.นัยนา ประดิษฐ์สิทธิกร, รศ.ดร.ภก. อาทร ริ้วไพบูลย์, รศ. ดร. ภญ.อุษา ฉายเกล็ดแก้ว และ รศ. ดร. ภญ.มนทรัตม์ ถาวรเจริญทรัพย์
Research Type
Others
Related Technologies
Pharmaceuticals
Others
Funding Source
International Vaccine Institute (IVI)
Research Team
Principal Researcher
Related Organizations/
Supporting Organizations

International Vaccine Institute (IVI)