ประวัติองค์กร

มาทำความรู้จัก HITAP

มูลนิธิเพื่อการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP) เป็นหน่วยงานวิจัยอิสระในประเทศไทยที่มีความเชี่ยวชาญด้านการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพ (health technology assessment: HTA) ซึ่งเป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ที่ใช้สนับสนุนการพัฒนาชุดสิทธิประโยชน์ภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (universal health coverage) ของประเทศไทย ทั้งชุดสิทธิประโยชน์ด้านยา บริการสุขภาพ โครงการและหัตถการ รวมถึงวัคซีน ผ่านความร่วมมือกับผู้กำหนดนโยบาย เช่น สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) และกระทรวงสาธารณสุข ผลงานวิจัยของ HITAP จำนวนมาก โดยเฉพาะการประเมินความคุ้มค่า (economic evaluations) ส่งผลต่อการกำหนดนโยบายด้านสาธารณสุขในประเทศไทย หนึ่งในผลงานสำคัญในช่วงแรกคือการประเมินความคุ้มค่าของการบำบัดทดแทนไตในผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้าย ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญในการกำหนดนโยบายการล้างไตภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ของประเทศไทย และนำไปสู่การพัฒนาโครงการล้างไตไตที่ครอบคลุม ทั้งในด้านตัวเลือกวิธีการรักษาและการเข้าถึงบริการ นอกจากนี้ HITAP ยังมีความเชี่ยวชาญในการวิจัยด้านระบบสุขภาพที่หลากหลาย ทั้งการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ รวมถึงยังร่วมมือกับพันธมิตรทั่วโลกเพื่อส่งเสริมการใช้หลักฐานเชิงประจักษ์ในการตัดสินใจด้านการดูแลสุขภาพ

ด้วยความเชี่ยวชาญด้าน HTA HITAP ได้รับมอบหมายจากหน่วยงานทั้งในไทยและนานาชาติให้ดำเนินงานวิจัยประเมินโครงการและบริการสุขภาพทั้งในประเทศไทยและประเทศภาคีอื่น ๆ เช่น เมียนมา ติมอร์-เลสเต และสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเกาหลี โดยในส่วนงานต่างประเทศ HITAP ได้สนับสนุนการพัฒนา HTA ในหลายประเทศ เช่น อินเดีย อินโดนีเซีย เวียดนาม ฟิลิปปินส์ ภูฏาน ลาว เซเนกัล กานา และเคนยา นอกจากนี้ HITAP ยังพัฒนาทรัพยากรเพื่อสนับสนุนนักวิจัยด้าน HTA โดยเฉพาะในประเทศที่มีรายได้ต่ำและปานกลาง เช่น Guide to Health Economic Analysis and Research (GEAR) รวมถึงผลงานด้านองค์ความรู้ เช่น หนังสือ Non-communicable Disease Prevention: Best Buys, Wasted Buys, and Contestable Buys ซึ่งมีผู้เชี่ยวชาญจากทั่วโลกร่วมเขียน HITAP ยังทำงานใกล้ชิดกับพันธมิตรในภูมิภาคผ่านเครือข่าย Strengthening Active Partnerships for Policy and Health Intervention Research and Evaluation (SAPPHIRE) ซึ่งมีสมาชิกจากประเทศไทย สิงคโปร์ อินโดนีเซีย และญี่ปุ่น จากการทำงานที่ผ่านมา ใน พ.ศ. 2556 องค์การอนามัยโลก (World Health Organization) ได้ยกย่อง HITAP ว่าเป็นหน่วยงานวิจัยที่สำคัญต่อความก้าวหน้าของระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า และใน พ.ศ. 2562 Wellcome Trust และ Overseas Development Institute ของสหราชอาณาจักรได้กล่าวถึง HITAP ว่าเป็นตัวเร่งนวัตกรรมด้านสุขภาพเพื่อบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goal: SDGs)

หน่วยวิเทศสัมพันธ์ของ HITAP (HITAP International Unit – HIU) มุ่งเน้นการเสริมสร้างศักยภาพและความร่วมมือกับพันธมิตรในประเทศต่าง ๆ ผ่านเสาหลักยุทธศาสตร์ 3 ด้าน ได้แก่ Policy Catalyst (การพัฒนาและต่อยอดทักษะและความรู้ที่มีอยู่), Ambassadors (การเสริมสร้างความร่วมมือ), และ Knowledge Translators (การจัดการองค์ความรู้อย่างมีประสิทธิภาพ) นอกจากนี้ HITAP ยังขยายขอบเขตการทำงานให้ครอบคลุมวิธีการใหม่ ๆ และประเด็นสำคัญด้าน HTA และงานวิจัยระบบสุขภาพ เช่น สุขภาพดิจิทัล (digital health), การแพทย์แม่นยำ (precision medicine), สุขภาพสิ่งแวดล้อม (environmental health), ความเสมอภาคด้านสุขภาพ (health equity) และ วิทยาศาสตร์ข้อมูล (data science)

ในฐานะเลขานุการร่วมกับกระทรวงสาธารณสุข HITAP สนับสนุนโครงการสำคัญภายใต้ ยุทธศาสตร์ความร่วมมือกับองค์การอนามัยโลก พ.ศ. 2565–2569 โดยมุ่งเน้นการบูรณาการแพลตฟอร์มสุขภาพดิจิทัลและการนำระบบข้อมูลสุขภาพไปใช้ในประเทศไทย โดยความร่วมมือกับพันธมิตร HITAP กำลังพัฒนากรณีตัวอย่าง (reference cases) สำหรับการประเมินเศรษฐศาสตร์ของการแทรกแซงด้านสุขภาพดิจิทัลและการแพทย์แม่นยำ นอกจากนี้ HITAP ยังทำงานร่วมกับหน่วยพัฒนานวัตกรรมการแพทย์และสนับสนุนการประเมิน (Medical Innovation Development and Assessment Support – MIDAS) ซึ่งเป็นหน่วยงานอิสระภายใต้ HITAP ที่มุ่งสนับสนุนกระบวนการวิจัยและพัฒนา ลดความสูญเปล่าของทรัพยากร และจัดลำดับความสำคัญให้สอดคล้องระหว่างผู้กำหนดนโยบายและผู้พัฒนา โครงการเหล่านี้สะท้อนถึงแนวทางการปรับตัวของ HITAP ในการตอบสนองต่อความท้าทายที่ซับซ้อนและเปลี่ยนแปลงในระบบสุขภาพทั่วโลก

สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม กรุณาเยี่ยมชมเว็บไซต์ของเราได้ที่:
https://www.hitap.net/en/
https://thesapphire.health/

การประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพคืออะไร

การประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ หรือ Health Technology Assessment (HTA) หมายถึงการศึกษาผลกระทบด้านบวกและลบที่เกิดขึ้นหรืออาจเกิดขึ้นจากการใช้เทคโนโลยีหรือนโยบายทั้งในปัจจุบันและอนาคต ซึ่งผลกระทบที่พิจารณาอาจรวมถึงผลกระทบด้านสุขภาพ เศรษฐกิจ สังคมและจริยธรรม ข้อมูลเหล่านี้จะช่วยผู้บริหารประกอบการตัดสินใจสำหรับลงทุนหรือจัดสรรทรัพยากรในระบบสุขภาพให้วางอยู่บนหลักฐานข้อมูลเชิงประจักษ์  ซึ่งจะส่งเสริมให้ประชาชนและกลุ่มผลประโยชน์ต่าง ๆ ในสังคมสามารถตรวจสอบ และวิพากษ์การบริหารทรัพยากรสาธารณะได้อย่างถูกต้อง เกิดความโปร่งใส

ทำไมต้องประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ

เทคโนโลยีและนโยบายนับเป็นองค์ประกอบสำคัญของระบบสุขภาพ อย่างไรก็ตามเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพมีความหลากหลาย มีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา เทคโนโลยีหรือนโยบายที่ใช้ได้ผลดีในสถานที่หนึ่งอาจไม่เหมาะสำหรับอีกสถานที่หนึ่ง ประกอบกับทรัพยากรในระบบสุขภาพมีจำกัดจึงต้องพิจารณาเลือกใช้เฉพาะเทคโนโลยีและนโยบายที่เหมาะสม

ทิศทางการดำเนินงานของ HITAP

จุดมุ่งหมายสูงสุดในการดำเนินงานของ HITAP ได้แก่ การที่สังคมไทย ‘มี’ ‘เข้าถึง’ และ ‘ใช้’ เทคโนโลยีด้านสุขภาพที่เหมาะสม การที่จะบรรลุจุดมุ่งหมายดังกล่าวได้นั้น จำเป็นต้องมีระบบ กระบวนการและหลักเกณฑ์สำหรับการประเมินเทคโนโลยีอย่างมีประสิทธิภาพและโปร่งใสโดยใช้ระเบียบวิจัยที่มีคุณภาพมาตรฐานระดับสากล นอกจากนี้ ยังต้องมีการเผยแพร่ผลการประเมินไปสู่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกลุ่มต่าง ๆ รวมทั้งผู้กำหนดนโยบาย ผู้ประกอบวิชาชีพ/บุคลากรด้านสุขภาพ และประชาชนทั่วไป เพื่อให้นำผลการประเมินไปใช้ประกอบการตัดสินใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ใช้ประโยชน์จากข้อมูลและหลักฐานที่ได้จากการประเมิน เช่น ประสิทธิผล ความปลอดภัย คุณภาพ ประสิทธิภาพและความจำเป็นของการมีและใช้เทคโนโลยีแต่ละชนิด ทั้งนี้ จะต้องมีการพัฒนาระบบและกลไกการประเมินเพื่อสนับสนุนให้เกิดการคัดเลือก จัดหา และบริหารจัดการเทคโนโลยี รวมถึงการกำหนดนโยบายด้านสุขภาพอย่างเหมาะสม

ความเป็นมาของ HITAP

• พ.ศ. 2550: ก่อตั้งอย่างเป็นทางการภายใต้ชื่อ “โครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ” ซึ่งเป็นโครงการพิเศษภายใต้สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข
• พ.ศ. 2551: สนับสนุนให้มีการพัฒนาเครื่องมือวัดคุณภาพชีวิตสำหรับประเทศไทย ซึ่งเป็นเครื่องมือที่จำเป็นต่อการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพ
• พ.ศ. 2551: สนับสนุนให้มีการจัดทำรายการต้นทุนมาตรฐาน เพื่อให้นักวิชาการ นักวิจัย และผู้ที่สนใจการวิเคราะห์ต้นทุน ได้มีข้อมูลต้นทุนสำหรับการศึกษาวิจัยต่าง ๆ
• พ.ศ. 2552: ทำหน้าที่เป็นคณะทำงานด้านเศรษฐศาสตร์สาธารณสุข สนับสนุนคณะอนุกรรมการพัฒนาบัญชียาหลักแห่งชาติในการพิจารณาการประเมินต้นทุน-ประสิทธิผลของยา เพื่อประกอบการตัดสินใจในการบรรจุยาเข้าสู่บัญชียาหลักแห่งชาติ
• พ.ศ. 2552: ได้รับมอบหมายจากคณะอนุกรรมการพัฒนาสิทธิประโยชน์และระบบบริการ สปสช. ให้ดำเนินการศึกษาวิจัยด้วยระเบียบวิธีที่เหมาะสมตามหลักวิชาการเพื่อให้การพัฒนาชุดสิทธิประโยชน์ภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าในฐานะฝ่ายเลขานุการฯ ร่วมกับมูลนิธิเพื่อการพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ (IHPF)
• พ.ศ. 2552: ร่วมกับนักวิชาการด้านการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพในประเทศไทย จัดทำคู่มือการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพสำหรับประเทศไทย ซึ่งรับรองโดยคณะอนุกรรมการพัฒนาบัญชียาหลักแห่งชาติ ให้ใช้เป็นแนวทางและมาตรฐานการประเมินฯ ของประเทศ
• พ.ศ. 2553: ก่อตั้งเครือข่ายเพื่อการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพแห่งภูมิภาคเอเชีย (HTAsiaLink) ร่วมกับหน่วยงานด้านการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพจากประเทศเกาหลี ไต้หวัน และมาเลเซีย
• พ.ศ. 2553: ก่อตั้งมูลนิธิเพื่อการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP Foundation) เพื่อสนับสนุนการทำงานของโครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ
• พ.ศ. 2554: เริ่มจัดทำคู่มือการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพสำหรับประเทศไทยฉบับที่ 2
• พ.ศ. 2556: ร่วมสนับสนุนการร่างมติสมัชชาสุขภาพระดับภูมิภาค Resolution of the WHO regional committee for South-East Asia on Health Intervention and Technology Assessment in Support of Universal Health Coverage
• พ.ศ. 2557: ก่อตั้งฝ่ายต่างประเทศ (International Unit) เพื่อสนับสนุนให้ประเทศต่าง ๆ โดยเฉพาะประเทศกำลังพัฒนา สามารถทำและสร้างระบบประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพด้วยตนเอง
• พ.ศ. 2557: ร่วมสนับสนุนการร่างมติสมัชชาสุขภาพโลก World Health Assembly resolution (WHA67.23) on Health intervention and technology assessment in support of universal health coverage
• พ.ศ. 2557: ปรับปรุงเครื่องมือวัดคุณภาพชีวิตและคู่มือการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพสำหรับประเทศไทย ฉบับที่ 2 ปีพ.ศ. 2556
• พ.ศ. 2557: ร่างมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ เรื่องการพัฒนากระบวนการประเมินและการตัดสินใจการใช้เทคโนโลยีด้านสุขภาพในฐานะเลขานุการเพื่อการร่างมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ
• พ.ศ. 2559: เป็นผู้จัดร่วม (co-host) ในงานประชุมวิชาการนานาชาติรางวัลเจ้าฟ้ามหิดล (Prince Mahidol Award Conference 2016) ภายใต้หัวข้อ Priority Setting for Universal Health Coverage
• พ.ศ. 2560: เริ่มดำเนินโครงการ ทิ้งหิ้ง ลิงค์นโยบาย เพื่อพัฒนาศักยภาพของนักวิจัยรุ่นใหม่ที่สนใจเรื่องการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ
• พ.ศ. 2563: ได้รับรางวัล Bronze Award จากงานมหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ จากงานวิจัยเรื่อง การพัฒนาแนวทางแบ่งปันทรัพยากรทางการแพทย์ที่ขาดแคลนในช่วงการระบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย
• พ.ศ. 2564: จัดทำคู่มือการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพสำหรับประเทศไทย ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564
• พ.ศ. 2564: ได้รับรางวัลวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จากมูลนิธิโทเรเพื่อการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ ประเทศไทย
• พ.ศ. 2564: ได้รับรางวัล Silver Award จากงานมหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ จากงานวิจัยเรื่อง การประเมินผลโครงการนำร่องให้ผู้ป่วยรับยาที่ร้านขายยาเพื่อลดความแออัดในโรงพยาบาล ระยะที่ 2
• พ.ศ. 2565: ได้รับการแต่งตั้งเป็น Secretariat ของเครือข่าย HTAsiaLink
• พ.ศ. 2565: ได้รับรางวัล Silver Award จากงานมหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ จากงานวิจัยเรื่อง การวิเคราะห์ผลกระทบของ COVID-19 ต่อระบบสาธารณสุขเพื่อเพิ่มความเข้มแข็งในการปรับตัวของระบบบริการต่อการระบาด และความยั่งยืนของระบบประกันสุขภาพถ้วนหน้าในประเทศไทย
• พ.ศ. 2566: เริ่มดำเนินงานด้านการประเมินเทคโนโลยีระยะเริ่มต้น (Early HTA) เพื่อสนับสนุนนักวิจัยและนวัตกรไทยในการพัฒนาและตัดสินใจเกี่ยวกับนวัตกรรมด้านสุขภาพตั้งแต่ระยะแรก พร้อมทั้งเพิ่มโอกาสที่นวัตกรรมจะสามารถตอบสนองความต้องการของระบบสุขภาพได้จริง
• พ.ศ. 2567: ก่อตั้งฝ่ายการผสานข้อมูลและประเมินโครงการส่งเสริมสุขภาพ (Precise Interventions Unit: PI) ฝ่ายเศรษฐศาสตร์สิ่งแวดล้อม (Environmental Economic Unit: E2U) และฝ่ายประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพเพื่อการผลิตนวัตกรรม (Medical Innovation Development and Assessment Support Unit: MIDAS)
• พ.ศ. 2567: ได้รับรางวัล Silver Award จากงานมหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ จากงานวิจัยเรื่อง โครงการวิจัยการประเมินผลเชิงพัฒนา นโยบาย 30 บาทรักษาทุกที่ด้วยบัตรประชาชนใบเดียวในพื้นที่นำร่อง