มลพิษอากาศภายในอาคารจากสารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) ในโรงพยาบาลของประเทศไทย: การทบทวนแนวปฏิบัติในปัจจุบัน ความท้าทาย และข้อเสนอแนะ
สิ้นสุด : 30 พฤษภาคม 2568
มลพิษอากาศภายในอาคารจากสารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) ในโรงพยาบาลของประเทศไทย: การทบทวนแนวปฏิบัติในปัจจุบัน ความท้าทาย และข้อเสนอแนะ
เกี่ยวกับโครงการ
มลพิษทางอากาศภายในอาคารได้กลายเป็นประเด็นที่น่ากังวลอย่างมีนัยสำคัญ โดยเป็นปัจจัยที่ทำให้คุณภาพอากาศเสื่อมโทรมลงเนื่องจากการมีอยู่ของมลพิษในสถานะก๊าซและฝุ่นละออง โดยเฉพาะในสภาวะที่มีการระบายอากาศไม่ดี สำหรับโรงพยาบาลซึ่งถือเป็นสภาพแวดล้อมระดับจุลภาค (Microenvironments) ประเภทที่ไม่ได้เป็นอุตสาหกรรม โดยเฉพาะในประเทศไทย กำลังเผชิญกับความท้าทายอันเนื่องมาจากฐานข้อมูลที่ยังไม่เพียงพอและไม่สมบูรณ์สำหรับการจัดการคุณภาพอากาศอย่างมีประสิทธิภาพ ภายใต้สภาพแวดล้อมเหล่านี้ กลุ่มผู้ป่วยที่มีความเปราะบางสูง รวมถึงบุคลากรทางการแพทย์ที่ใช้เวลาส่วนใหญ่ปฏิบัติงานภายในอาคาร ต่างมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นจากการสัมผัสมลพิษทางอากาศภายในอาคาร
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนหลักฐานปัจจุบันเกี่ยวกับสารอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) ในสถานพยาบาลของประเทศไทย โดยระบุแหล่งกำเนิด ความเข้มข้น และผลกระทบต่อสุขภาพ นอกจากนี้ยังมีเป้าหมายเพื่อเสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงการเฝ้าระวังและการจัดการคุณภาพอากาศให้ดียิ่งขึ้น การทบทวนวรรณกรรมครั้งนี้ครอบคลุมการศึกษาที่ตีพิมพ์ระหว่างปี พ.ศ. 2551 ถึง 2566 ทั้งภาษาอังกฤษและภาษาไทย โดยคัดเลือกการศึกษาที่มีความเกี่ยวข้องกับสาร VOCs ในสภาพแวดล้อมของโรงพยาบาล และคัดออกจากการศึกษาที่ขาดข้อมูลที่เพียงพอหรือขาดความเข้มงวดทางระเบียบวิธีวิจัย
การสืบค้นวรรณกรรมดำเนินการผ่านฐานข้อมูล Google Scholar, ScienceDirect, Scopus และ PubMed นอกจากนี้ยังมีการพิจารณาผลการศึกษาจากนานาชาติเพื่อเติมเต็มช่องว่างทางข้อมูล การสกัดข้อมูลมุ่งเน้นไปที่แหล่งกำเนิด ความเข้มข้น วิธีการตรวจวัด และผลกระทบต่อสุขภาพที่เกี่ยวข้อง โดยสังเคราะห์ผลลัพธ์ออกเป็น 6 หมวดหมู่หลัก ได้แก่ การจำแนกลักษณะเฉพาะ, ผลกระทบต่อสุขภาพ, มาตรการควบคุม, การศึกษาเพื่อหาสาเหตุของการเกิดโรค (Etiologic study), ระบบเฝ้าระวัง และการศึกษาเชิงเปรียบเทียบ
จากการทบทวนพบการศึกษาที่เกี่ยวข้องทั้งหมด 87 ฉบับ โดยการสัมผัสสาร VOCs มีความเชื่อมโยงกับผลกระทบต่อสุขภาพในเชิงลบหลายประการ ซึ่งเป็นผลมาจากการสัมผัสทั้งในระยะสั้นและระยะยาว และนำไปสู่ความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งที่เพิ่มขึ้น แหล่งกำเนิดการแพร่กระจายของสาร VOCs ภายในโรงพยาบาลครอบคลุมถึง ก๊าซดมยาสลบ, กระบวนการทำให้ปราศจากเชื้อ, ยา, สารเคมีในห้องปฏิบัติการ, การดูแลผู้ป่วย, และผลิตภัณฑ์อุปโภคทั่วไป ตลอดจนวัสดุก่อสร้าง ของตกแต่ง/เฟอร์นิเจอร์
สาร VOCs ที่พบได้บ่อยในสภาพแวดล้อมของโรงพยาบาล ได้แก่ กลุ่มแอลกอฮอล์ (เช่น เอทานอล, 2-เมทิล-2-โพรพานอล, ไอโซโพรพานอล), อีเทอร์, ไอโซฟลูเรน, ไนตรัสออกไซด์, เซโวฟลูเรน, คลอรีน, ฟอร์มาลดีไฮด์, อะโรมาติกไฮโดรคาร์บอน, ลิโมนีน และกลูตารัลดีไฮด์ อย่างไรก็ตาม ความรู้เกี่ยวกับการการจำแนกแหล่งกำเนิด การแพร่กระจาย และความเข้มข้นที่มีความสัมพันธ์กับผลกระทบต่อสุขภาพในบริบทของโรงพยาบาลไทยนั้นยังมีอยู่อย่างจำกัด
