logo

รหัสโครงการ

68125001PI013L0

คณะผู้วิจัย

นักวิจัยหลัก

นักวิจัยร่วม

รายละเอียดโครงการ

สถานะงานวิจัย

กำหนดโครงร่างวิจัย - 35%

จำนวนผู้เข้าชม: 45 คน

วันที่เผยแพร่ 24 มิถุนายน 2568 07:38

เกี่ยวกับโครงการ

ปัจจุบัน ประชากรโลกกำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงทางโครงสร้างประชากร โดยเฉพาะการเพิ่มขึ้นของสัดส่วนผู้สูงอายุและการลดลงของอัตราการเกิด ส่งผลให้ระบบสุขภาพต้องเผชิญกับความท้าทายใหม่ ๆ  นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และวิถีชีวิต ส่งผลให้โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (Non-Communicable Diseases: NCDs) กลายเป็นปัญหาสุขภาพหลัก  จากสาเหตุข้างต้นนี้ทำให้การส่งเสริมและสร้างเสริมสุขภาพ (Health Promotion) มีความสำคัญเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ เพราะนอกจากช่วยลดความเสี่ยงต่อโรค ยังช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตของประชากรในหลากหลายมิติ ทั้งทางร่างกาย จิตใจ และสังคม   สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เป็นองค์กรที่มีบทบาทสำคัญอย่างมากในการสร้างเสริมสุขภาพในประเทศไทย มีส่วนสนับสนุนให้มีการศึกษาวิจัย อบรม และดำเนินให้เกิดการประชุมเกี่ยวกับการสร้างเสริมสุขภาพ รวมถึงรณรงค์การสร้างเสริมสุขภาพผ่านโครงการและกิจกรรมในสื่อต่าง ๆ เพื่อให้เกิดอุปนิสัยที่ดีทางสุขภาพและลดพฤติกรรมเสี่ยงต่อการทำลายสุขภาพ รวมถึงการสร้างความเข้าใจการมีสุขภาวะที่ดี ทำให้เกิดการมีส่วนร่วมในการกำหนดนโยบายและออกกฎหมายที่สร้างเสริมสุขภาพที่ดีแก่ประชาชน

การประเมินผลกระทบของการดำเนินโครงการ เป็นกระบวนการสำคัญที่ช่วยให้ผู้ดำเนินโครงการเห็นภาพรวมของผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น ซึ่งกระบวนการนี้ ไม่เพียงวัดผลสำเร็จหรือผลผลิตของกิจกรรมที่จัดขึ้นเท่านั้น แต่ยังเน้นให้เกิดการเรียนรู้และพัฒนาตลอดระยะการดำเนินงาน โดยการติดตามและประเมินผลแบบมีส่วนร่วม ถือเป็นการสร้างความยืดหยุ่นและปรับเปลี่ยนการดำเนินงานได้ทันท่วงที เมื่อพบว่าผลลัพธ์ที่ได้ไม่เป็นไปตามคาดหวัง  การมีข้อมูลที่ชัดเจนและเชื่อถือได้ จะช่วยให้ผู้ดำเนินงานและผู้มีส่วนร่วมเห็นภาพการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมและสภาพแวดล้อมที่ส่งผลต่อสุขภาพอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งยังช่วยสนับสนุนการตัดสินใจในการพัฒนาการทำงานอย่างเป็นระบบและมีเป้าหมายชัดเจน  อย่างไรก็ตาม แม้จะมีการวิเคราะห์ผลการดำเนินงานของโครงการที่ สสส. ให้การสนับสนุน แต่จากการทบทวนรายงานดังกล่าวยังไม่พบการวิเคราะห์ในภาพรวมที่สามารถแจกแจงประเภทและความพร้อมของโครงการที่สามารถเชื่อมโยงสู่ผลกระทบอย่างเป็นหมวดหมู่ชัดเจน  นอกจากนี้ยังขาดวิธีการประเมินผลกระทบที่สามารถรวมผลการดำเนินงานจากหลายโครงการ ไม่ว่าจะเป็นการรายงานผลกระทบในมิติด้านสุขภาพ เช่น การสูญเสียปีสุขภาพดี (Disability-Adjusted Life-Years หรือ DALYs) หรือ จำนวนปีสุขภาวะ (Quality-adjusted life years หรือ QALYs) มิติด้านเศรษฐกิจ เช่น ความคุ้มค่าจากการลงทุน การประหยัดค่าใช้จ่ายจากรายจ่ายด้านสุขภาพของภาครัฐและครัวเรือน มิติด้านสังคม เช่น การเข้าถึงระบบบริการสุขภาพอย่างเป็นธรรม เป็นต้น ซึ่งเป็นช่องว่างที่สำคัญสำหรับ สสส. ในการรายงานผลการดำเนินงานจำแนกตามแผนหรือการดำเนินงานในภาพรวม

ดังนั้นเพื่อให้เกิดการมีส่วนร่วมระหว่างคณะผู้วิจัยและทีมผู้ประเมินโครงการที่มีประสบการณ์ประเมินโครงการของ สสส. ร่วมพัฒนาต้นแบบแนวทางประเมินผลกระทบที่ถูกต้องตามหลักวิชาการ ครอบคลุมกับประเภทและความพร้อมของโครงการที่สนับสนุนโดย สสส. และยังสามารถสื่อสารการนำต้นแบบแนวทางประเมินผลกระทบไปยังเครือข่ายผู้ประเมินได้ในอนาคต