ให้ภาพเล่าเรื่อง : เด็กอ้วน น่ารักหรือน่าห่วง

“โรคอ้วน” ไม่ได้มีผลเฉพาะกับคนหนุ่มสาว หรือคนทั่วไปแล้ว แต่ตอนนี้เกิดขึ้นกับเด็กมากขึ้นเช่นกัน

เราจะรู้ได้อย่างไรว่าลูกหลานเราคือเด็กอ้วน, เด็กอ้วนอันตรายอย่างไร, อ้วนเป็นโรคจริงเหรอ และโฆษณามีผลทำให้เด็กอ้วนจริงหรือ

ติดตามคำตอบจาก รศ.พญ.ลัดดา เหมาะสุวรรณ กุมารแพทย์ด้านโภชนาการ อาจารย์พิเศษ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกเราอ้วน ?

“ใช้กราฟการเจริญเติบโตของเด็กเป็นเกณฑ์ที่อยู่ในสมุดสุขภาพ ซึ่งจะบอกน้ำหนักตามอายุ ส่วนสูงตามอายุ น้ำหนักตามเกณฑ์ส่วนสูง โดยเกณฑ์ของเด็กผู้หญิงกับเด็กผู้ชาย จะไม่เท่ากัน”

กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข แนะนำ และส่งเสริมให้หญิงตั้งครรภ์ใช้สมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก หรือ “สมุดสีชมพู” เป็นเครื่องมือในการดูแลสุขภาพตนเองและลูกในครรภ์ ช่วงตั้งครรภ์ต่อเนื่องไปจนเด็กเข้าโรงเรียน

สามารถค้นหาใน Google ได้โดยค้นหาคำว่า “สมุดสีชมพู”

เด็กอ้วนอันตรายอย่างไร?

“โรคอ้วนทำให้เด็กเสี่ยงต่อโรคเรื้อรังที่เป็นสาเหตุการตายที่สำคัญของคนไทย ทั้งชายและหญิง
โรคแทรกซ้อนจากโรคอ้วนนั้น สามารถพบได้ตั้งแต่อายุน้อยๆ โดยเฉพาะเบาหวาน อายุน้อยที่สุดที่เจอคือ ต่ำกว่า 5 ขวบ”

“เด็กในวัยดังกล่าวบางคน มีลักษณะคอดำ ซึ่งเป็นลักษณะของฮอร์โมนที่เกิดจากโรคอ้วน”

เพราะนี่เป็นปัญหาผิวหนังของคนมีภาวะดื้ออินซูลิน ซึ่งมีความเสี่ยงในการจะเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 นั่นเอง

อ้วนถือว่าเป็นโรค ?

“ร่างกายของผู้ป่วยโรคอ้วนจะหลั่งสารอักเสบออกมาในปริมาณมาก สารเหล่านี้จะก่อให้เกิดผลกระทบต่อหลอดเลือดและอวัยวะอื่นๆ ในร่างกาย ในระยะยาวจึงอาจเกิดความผิดปกติได้”

โดยสารอักเสบจากโรคอ้วน ทำให้เกิด การอักเสบในระดับต่ำๆ และเป็นปัจจัยเสี่ย ต่อการเกิดทำให้เกิดการต่อต้านฤทธิ์ของอินซูลิน (insulin resistance) และโรคเบาหวานประเภท 2

โรคอ้วน ส่งผลต่อชีวิตเด็กอย่างไร ?

“โรคอ้วนส่งผลเสียต่อสมอง เพราะคนอ้วนจะมีไขมันเยอะบริเวณคอ เวลานอน ทางเดินหายใจก็จะแคบ ทำให้กรน และที่น่ากังวลคืออาจถึงขั้นหยุดหายใจ

เมื่อออกซิเจน ไปเลี้ยงสมองไม่พอ ก็จะทำให้เกิดโรคตามมา เช่น ความดันสูง สมาธิสั้น ผลการเรียนเปลี่ยนไป และถ้าเป็นนานๆ จะกระทบหัวใจและปอดด้วย”

เนื่องจากหลอดเลือดทำงานผิดปกติ

โฆษณามีผลต่อการกินของเด็ก ?

“มีแน่นอน องค์การอนามัยโลกบอกว่าควรมีการควบคุมกิจกรรมการตลาดในเด็ก เพื่อป้องกันเด็กอ้วน ที่ผ่านมามีการศึกษาจำนวนมาก ระหว่างที่เด็กดูการ์ตูน จะมีช่วงโฆษณา พอเด็กเห็นของในโฆษณาแล้วก็มักอยากได้ อยากกินขนม นอกจากนี้ ส่วนใหญ่โฆษณามักจะมาพร้อมกับการส่งเสริมการตลาด มีของแถมเป็นตุ๊กตา เป็นของเล่น ซึ่งเด็กก็อยากได้”

ยิ่งดูโฆษณา อาจจะทำให้เด็กยิ่งอ้วน ?

“มันขึ้นอยู่กับสิ่งแวดล้อมในบ้านด้วย ถ้าพ่อแม่นั่งอยู่ด้วย พ่อแม่มีส่วนเลือกอาหาร ขนม เครื่องดื่มให้เด็ก ไม่ตามใจ แต่ถ้าปล่อยเลยตามเลย กินอะไรก็ได้ ที่บ้านซื้อตุนไว้ครั้งละเยอะๆ เขาก็หยิบกินเองได้แบบสบายๆ“

ถ้าลูกเราอ้วนแล้ว จะลดน้ำหนักอย่างไร ?

“ถ้าเป็นเด็กเล็กไม่ยากมากนัก แต่ถ้าปล่อยไปถึงวัยเรียน วัยรุ่นจะยากกว่า เพราะเขาเป็นตัวของตัวเอง สามารถไปซื้ออะไรได้เอง ขึ้นอยู่กับเราว่าจะสร้างนิสัยที่จะควบคุมตนเองได้ตั้งแต่เด็กๆ หรือเปล่า

ถ้าอ้วนแล้วอยากจะลด ก็ต้องมาปรับวิถีชีวิตใหม่ ให้เข้ามาสู่วิถีสุขภาพ อาหารก็ต้องค่อยๆ ปรับ จะเปลี่ยนทันทีก็ไม่ได้ ต้องค่อยๆ ลด และทุกคนในบ้านก็ต้องทำเหมือนกัน ไม่ใช่ว่ามีเมนูพิเศษเฉพาะเด็กอ้วน”

Application ที่เหมาะสำหรับดูแลเด็ก – Kid Diary

ช่วยให้ผู้ปกครอง สามารถติดตาม เฝ้าระวัง กำหนดการฉีดวัคซีนตามเกณฑ์ พร้อมทั้งคัดกรองการเจริญเติบโต และพัฒนาการของลูกตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 18 ปี

เนื่องจากโปรแกรมทำงานผ่านเซิร์ฟเวอร์ทำให้สามารถแจ้งเตือน เมื่อพบเด็กที่มีความเสี่ยงเพื่อให้เด็กได้มีโอกาสพบแพทย์ และรับการประเมินพร้อมรับทราบแนวทางการพัฒนาที่เหมาะสม รอบด้านตามวัยซึ่งข้อมูลที่บันทึกและแสดงในโปรแกรมนี้ จะช่วยให้ แพทย์สามารถวินิจฉัยได้อย่างรวดเร็ว และแม่นยำยิ่งขึ้น

ดาวน์โหลดได้ทั้ง iOS และ Android โดยค้นหาคำว่า “KidDiary”

Application ที่เหมาะสำหรับดูแลเด็ก – FoodChoice

ทำงานโดยการสแกนบาร์โค๊ดจากบรรจุภัณฑ์อาหาร จากนั้นแอพลิเคชั่นจะแสดงข้อมูลโภชนาการ ข้อแนะนำในเชิงสุขภาพ เช่น คำแนะนำสำหรับโรคเบาหวาน คำแนะนำสำหรับโรคความดันโลหิตสูง เพื่อเปรียบเทียบและเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ชนิดเดียวกัน และเลือกรับประทานได้อย่างเหมาะสม

ดาวน์โหลดได้ทั้ง IOS และ Android โดยค้นหาคำว่า “FoodChoice”

Application ที่เหมาะสำหรับดูแลเด็ก – FoodiEat

โปรแกรมบันทึกและวิเคราะห์พฤติกรรมการบริโภคอาหารและออกกําลังกาย (FoodiEat)
เพื่อช่วยให้ผู้ใช้สามารถบันทึกและรับคำแนะนำการบริโภคอาหาร และออกกำลังกายในแต่ละวัน สำหรับใช้เป็นแนวทางในการดูแลสุขภาพตนเอง

โดยโปรแกรมสามารถคำนวณค่าดัชนีมวลกาย (BMI)
และอัตราความต้องการเผาผลาญพลังงานของร่างกายในแต่ละวัน (BMR) ของผู้ใช้ทำให้เมื่อนำมาใช้ร่วมกับประวัติการรับประทานอาหารและออกกำลังกาย จะทราบว่าอาหารที่บริโภคเหมาะสมกับความต้องการพลังงานของร่างกายหรือไม่โดยมีแหล่งข้อมูลคุณค่าทางโภชนาการของอาหารไทยและผลไม้ จาก สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล และ กรมอนามัย รวมถึงข้อมูลฉลากโภชนาการ จาก สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)

ดาวน์โหลดได้ทั้ง IOS และ Android โดยค้นหาคำว่า “FoodiEat”

สามารถรับฟัง Podcast มดบนไหล่ยักษ์ EP 5 ได้ที่นี่

https://soundcloud.com/user-314028813/posdcast-ep5-21-01-63

https://open.spotify.com/episode/2JrcRhTt2nGpSzaYjhltsE…

https://www.youtube.com/watch?v=4QPmh_I4OFI